Przeszukując kostiumologiczne obiekty muzealne w internecie,
znalazłam coś co mnie zastanowiło. Otóż na stronie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego znajduje się informacja o zaginionej „sukni damskiej” z
XVIII wieku. Oczywiście zainteresował mnie przede wszystkim haft wełną (
inaczej zwany jako Crewel embrodery). Miałam
silne wrażenie, że ja już gdzies tę suknię widziałam i to w kolorze, zwłaszcza
zapamiętałam rekawy przypominające raczej skrzydełka.
By searching fashion museum objects on the internet, I found something, that me interesting. Well, on the website of the Polish Ministry of Culture and National Heritage, there is information about the missing object of "women's dress" from the eighteenth century. Of course I was interested primarily in here Crewel embroidery I had a strong feeling that I've seen this dress somewhere and it's in picture color, especially remembered sleeves rather resembling wings.
 |
| Lady's Dress (for me it's pet an l'air), MKiDN |
Ubiór który skojarzył mi się ze zdjęciem na stronie MkiDN był
wystawiany na pamiętnej wystawie „Modny Świat”. Zdjęcia znaleźć można w obu
katalogach opisujących obiekty tej wystawy pod redakcją Ewy Orlińskiej - Mianowskiej.
Strój ten opisany został jako Casquin [casaquin]
ze spódnicą; I poł. XVIII wieku. Biały bawełniany ryps, haftowany kolorowa
wełna. Casaquin [casaquin] zapinane z przodu na
haftkę na dole rozkloszowane, z krótkimi, trójkatnymi rękawami. Motywy haftu
ułozone symetrycznie – wyrastające z pagórków duże fantazyjne drzewka o
różnobarwnych kwiatach.
 |
| Zdjęcie z wystawy" Modny Świat", zmieszczone kiedyś na stronie MNW; picture from exhibition, source MNW |
Z kolei w drugim
katalogu czytamy „ Modny świat XVIII wieku”:
Casaquin z białej
bawełnianej piki, haftowane w duże motywy ukwieconych wielobarwnie krzewów
wyrastających z małych pagórków. Zapinane z przodu na haftki. U góry w ramionach dopasowane dalej
rozkloszowane. Po bokach od talii w dół poszerzone przez trójkątne kliny. Tył
szeroki, zebrany na środku w plisowane do wewnątrz faldy , wszyte w listwę przy
dekolcie. Dekolt w karo odszyty listwa i dekorowany lamówką ze złotego
sznureczka. Rękawki krótkie, od wewnątrz rozcięte, wszyte tylko w główce. (…)
spódnica długa, marszczona w pasie, z przodu gładka , fałdy spiętrzone z tyłu
przy zapięciu. Haft podobny jak w casaquin w duże motywy ukwieconych
wielobarwnie krzewów, wyrastających z małych pagórków ozdobionych płotkami,
wzbogacony o motyw ukrytych pośród roślinnych krzewów sylwetek jeleni i saren.
(…) Ubiór przerobiony
lub pozostawiony istotnego elementu. Historia: Przyjęty do MNW w 1946 r ze
składnicy w Henrykowie. Zakupiony w 1922 do zbiorów Kunstgewebemuseum we
Wrocławiu od rodziny Oelser. Wówczas otrzymał numer tamtejszej kolekcji 53:22
These dress which reminded me of the photo on the Polish Ministry of Culture was set on memorable exhibition "Fashionable World of the 18th century"* Photos can be found in both catalogs describing the objects of the exhibition edited by Ewa Orlińska - Mianowska:
The sack - backed casaquin jacket of white cotton pique has unusual inverted pleats at the back. it is hip - length, flaring from the narrow shoulders (wedge - shaped gores are let into the side seam). It fastens with wire hooks down the centre front. The neckline is wide and square, finished with a pleat and trimmed with gold braid. The short sleeves, are slit on the underside, only , the upper side of the cap is attached to the armhole.The casaquin is embroidered to shape with large multi - coloured flowering trees, growing from small mounds.(...) The skirt is gathered to a waistband, smooth at the front, with the pleating very tight at the back which has a slit at the centre. The embroidered decoration repets the motif of colorful flowering trees growing from small mounds surronded by low decorative fences. The design is enriched with the figures of deer hiding between the bushes.
(...) The ensemble appears altered or some important element is missing.
Wszystko wskazuje na to, że to ten sam obiekt, który jest
poszukiwany a znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Warto jeszcze ustalić co jest za ubiór. Opis i zdjęcie wspominają
o plisach Watteau co wskazuje na strój typu pet an l’air, który w kroju był
szeroki i nie musiał podkreślać sylwetki. Przypomina też jednak z przodu i z
kroju rękawów polską jupkę, która także była szeroka. Charakterystyczne rękawki
w formie skrzydełek to raczej nie spotykana forma kroju. I być może to wskazuje
na jej przerabianie? Materiał haftowany jest wełnianą nicią, ściegiem łańcuszkowym (tamburkowym) i nazywany tez bywa jako haft Crewel, bardzo popularny w Anglii, mniej we Francji.Wydaje się jednak, że w Polsce nie był aż tak bardzo popularny wskazuje na to proweniencja tego obiektu (kulturowe wpływy niemieckie - pruskie) jak też inna spódnica w zbiorach Muzeum która wcześniej znajdowała się w zbiorach wrocławskich.
All indications are that this is the same object that is sought after and is in the National Museum in Warsaw.
It is still necessary to determine what is the dress. Description and image mention pleat Watteau which indicates the type of pet an l'air, which was cut wide and did not have to emphasize the silhouette. It draws attention, however, the front and cut the sleeves Polish jupka, who was also broad. Characteristic sleeves in the form of wings rather not encountered form of cut. And perhaps this is indicative of reworking? The material is wool embroidery thread, chain stitch known as Crewel embroidery, very popular in England, less in France. I find another casaquin - pet an l'air in MET Museum also embroidered in Crewel embroidery.
Na zakończenie moich dywagacji podobny strój znajduje się w MET Museum, także podpisany jako casaquin z fantastycznymi haftami postaci maskaradowych pochodzący prawdopodobnie z Włoch na co mogą wskazywać haftowane motywy.
 |
| MET Museum |
 |
| MET Museum |
Jestem ciekawa co sądzą na ten temat moi czytelnicy?
* Information is from a catalog "Fashionable World of the 18th century", National Museum in Warsaw, 2003, page 27
Korzystałam z Katalogu wystawy Modny Świat XVIII wieku, Muzeum Narodowe w warszawie, 2003, s. 59; E. Orlińska - Mianowska, Modny świat XVIII w i początku XIX wieku, Bosz, s. 100
